بسته بندی تاثیر مستقیمی بر فرآیند حمل و نقل قیر دارد و می تواند خطرات، هزینه ها و کارآیی را به شکل مستقیم تحت تاثیر قرار دهد. بسته بندی صحیح و مناسب قیر نقش مهمی در حفظ دمای آن، جلوگیری از نشت و حفظ ایمنی دارد. در ادامه به بررسی انواع بسته بندی های مورد استفاده در حمل و نقل قیر و تاثیرات آن بر ایمنی، کارایی و هزینه ها و قیمت قیر پرداخته و بهترین روش های بسته بندی برای شرایط گوناگون را شرح می دهیم.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی قیر
قیر ماده ای است که میزان چسبندگی بالا و حساسیت به دما دارد. در دماهای بالاتر از 120 درجه سانتیگراد قیر به حالت مایع در می آید و به طور معمول در دمای پایین تر به جامد تبدیل می شود.
- نقطه ذوب بالا و حفظ حرارت
قیر باید در طول حمل و نقل در دمای بالای نقطه ذوب نگهداری شود.
- چسبندگی و غلظت بالا
سبب می شود در صورت نشت، پاکسازی سخت تر و هزینه بیشتری بردارد.
- حساسیت به رطوبت
قیر به شکل کلی به آب حساسیت ندارد ولی در صورت برخورد با آب ممکن است مشکلاتی در فرآیند حمل به وجود آورد.
- انواع بسته بندی قیر
نوع بسته بندی قیر تاثیر زیادی بر حمل و نقل دارد که به شرح زیر است:
بشکه های فلزی
بشکه های فلزی یکی از رایج ترین روش های بسته بندی و حمل قیر می باشد. به علت مقاومت بالا در مقابل ضربه و فشار و همینطور قابلیت نگهداری حرارت، حائز اهمیت است. بشکه قیر دارای پوشش داخلی مقاوم به دما هستند که باعث می شود این پوشش از واکنش شیمیایی و چسبیدن قیر به سطح داخلی بشکه جلوگیری نماید.
ظرفیت بشکه
با توجه به استاندارد ها، بشکه های فلزی دارای ظرفیت های گوناگونی است که به طور معمول از 150 تا 220 لیتر می باشد. بشکه ها به شکل دوجداره ساخته می شوند تا مانع از نفوذ حرارت و آسیب های فیزیکی شود. درب های بشکه به طور معمول محکم بسته شده تا به راحتی باز نشوند و در بعضی شرایط قابل باز شدن هستند.
مزایا حمل قیر در بشکه فلزی
حفاظت از قیر: بشکه های فلزی به علت مقاومت بالایی که در برابر ضربه، فشار و تغییرات دارند می توانند قیر را در مقابل آلودگی ها، رطوبت و نور خورشید محافظت نمایند.
حفظ دمای قیر: بشکه های فلزی به علت ویژگی های فلز، توانایی حفظ حرارت قیر را دارند و مانع از کاهش دما در مدت زمان کوتاه می شوند.
امنیت بالا: بشکه های فلزی دارای ساختار های محکمی هستند که از نشت و ریختن قیر در زمان حمل و نقل جلوگیری می کنند و خطرات احتمالی را کاهش می دهند.
قابل استفاده مجدد: این بشکه بعد از تخلیه می توانند برای حمل و نقل بعدی بازیافت و مورد استفاده مجدد قرار گیرند.
معایب حمل قیر در بشکه های فلزی
وزن زیاد: بشکه های فلزی نسبت به دیگر روش های بسته بندی سنگین تر بوده و می تواند هزینه های حمل و نقل را افزایش دهد.
نیاز به تجهیزات خاص برای تخلیه: برای تخلیه قیر از بشکه های فلزی باید از تجهیزات حرارتی استفاده شود چرا که به علت مشکلات دمایی، قیر باید به حالت مایع تبدیل شود تا راحت تخلیه گردد.
نکات حمل و نقل قیر در بشکه های فلزی
بارگیری و تخلیه: بشکه های فلزی برای بارگیری و تخلیه به تجهیزات خاصی نیاز دارند تا بتوانند اندازه آن را مدیریت نمایند. برای جابجایی این بشکه ها از جرثقیل و لیفتراک ها استفاده می شود.
نگهداری دما: در حمل و نقل قیر، حفظ دما بسیار حائز اهمیت است. در شرایط عادی بشکه های فلزی می توانند تا حد زیادی دما را حفظ نمایند ولی در مسافت های طولانی و در دماهای پایین نیاز به سیستم های گرمایشی و عایق بندی است.
انبار داری و چیدمان: بشکه های فلزی به علت ساختار مقاومی که دارند قابلیت چیدن روی یکدیگر را داشته که به ذخیره سازی بهینه در انبار ها کمک می نماید. با این وجود باید توجه داشته باشید که چیدمان اشتباهی می تواند سبب آسیب دیدن بشکه و نشت قیر شود.
کیسه‌های جامبوبگ
کیسه های جانبوبگ یا بیگ بگ به بسته بندی های پر کاربرد برای حمل مواد جامد علل الخصوص قیر جامد گفته می شود. این نوع بسته بندی با توجه به ویژگی های قیر و نیاز های حمل و نقل، جایگاه حائز اهمیتی در صنعت حمل و نقل دارد.
ویژگی های کیسه جامبوبگ برای حمل قیر
ظرفیت بالا: این کیسه ها می توانند ظرفیت های مختلفی از 500 تا 1500 کیلوگرم را تحمل و برای حمل مقادیر بالا مناسب ترند.
مقاومت در مقابل فشار و حرارت: کیسه های جامبوبگ به شکل خاص با پوشش های مقاوم در مقابل حرارت طراحی شده تا بتوانند قیر داغ را در زمان بسته بندی و حمل و نقل تحمل نمایند.
ساختار چند لایه: به طور معمول این کیسه ها دارای ساختاری چند لایه هستند که از ورود رطوبت و آلودگی به قیر جلوگیری می نماید.
شیوه بسته بندی و حمل قیر در کیسه های جامبوبگ
قیر داغ بعد از تولید و فرآوری، به شکل مایع به داخل کیسه های جامبوبگ ریخته می شود. این کار باید با دقت انجام گیرد تا کیسه ها در اثر حرارت دچار آسیب نشود. بعد قیر درون کیسه بعد از مدتی سرد شده و به حالت جامد در می آید که این کار حمل و نقل را ایمن تر و راحت تر می کند. این کیسه ها از طریق لیفتراک یا جرثقیل قابل جابجایی هستند و در کانتینر ها یا کامیون ها قابل بارگیری می باشند.
مزایای حمل قیر با کیسه های جامبوبگ
وزن سبک تر کیسه ها نسبت به بشکه های فلزی و ایزوتانک ها به کاهش هزینه های حمل و نقل کمک زیادی می کند. چون قیر در داخل کیسه ها به حالت جامد قابل حمل است، نیازی به سیستم های گرمایشی در طول مسیر نیست. بعد از رسیدن به مقصد، کیسه ها می توانند به راحتی باز شوند و قیر با استفاده از تجهیزات مناسب، مجدد به حالت مایع درآید. کیسه های جامبوبگ به علت قابلیت انعطاف و چیدمان روی یکدیگر فضای کمتری را در انبار اشغال می کند.
معایب حمل قیر با کیسه های جامبوبگ
کیسه های جامبوبگ در مقایسه با بشکه های فلزی مقاومت کمتری در مقابل ضربه و آسیب های فیزیکی دارد. این کیسه ها در صورت نگهداری نادرست، تحت تاثیر رطوبت و آلودگی های
محیطی قرار گیرند. قیر باید در مقصد دوباره حرارت داده شود تا به حالت مایع درآید و این فرآیند می تواند زمان بر و پر هزینه باشد.
فلکسی و قیرفله
فلکسی یکی دیگر از روش های بسته بندی قیر است که از آن زمانی که بار فله باشد، استفاده می شود. این روش جزء روش های کارآمد برای حمل و نقل مایعات به حساب می آید که به علت انعطاف پذیری و هزینه کمتر بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است. فلکسی نوعی کیسه مقاوم و بزرگ از جنس پلاستیک چند لایه است که در داخل یک کانتینر استاندارد قرار می گیرد و مواد تا اندازه حجم کانتنر در آن ریخته می شود.
مزایا استفاده از فلکسی به شرح است:
هزینه کمتر: با استفاده از فلکسی تانک نسبت به روش های سنتی مثل بشکه یا تانکر های فلزی به صرفه تر است.
ظرفیت بالا: فلکسی تانک ها می توانند میزان مقادیر زیاد قیر مطابق ظرفیت تانکر حمل کنند.
حفظ کیفیت: با توجه به نوع مواد به کار رفته در ساخت فلکسی تانک، خطر آلودگی قیر یا تغییر کیفیت آن کاهش پیدا می کند.
کاهش هدررفت: احتمال نشست و هدررفت مواد در فلکسی ها کمتر از روش سنتی است.
حمل و نقل ایمن تر: فلکسی ها می توانند مایعات داغ مثل قیر را باکاهش خطرات مرتبط با حمل مایعات در دماهای بالا حمل نمایند.
مقایسه روش های بسته بندی و حمل نقل قیر
| بشکه فلزی | جامبوبگ | فلکسی | معیار |
| بالا | متوسط | پایین | هزینه حمل و نقل |
| زمان‌بر و دستی | نسبتا آسان با تجهیزات | سریع و راحت | ظرفیت بارگیری و تخلیه |
| کم | متوسط | بالا | سهولت استفاده |
| نیاز به فضای زیاد | فضای کمتر نسبت به بشکه | کمترین فضا، انعطاف‌پذیر | نگهداری و انبارداری |
| قابل بازیافت ولی پرهزینه | بازیافت محدود | قابل بازیافت و کم‌مصرف | دوستدار محیط زیست |
نتیجه گیری
به طور کلی به سه روش فله، جانبوبگ، بشکه قیر حمل و نقل می شود که در حمل فله می توان قیر را به صورت فلکسی بسته بندی کرد. هر یک از بسته بندی ها با توجه به دما و کاربرد در نظر گرفته می شوند.
سوالات متداول
جامبوگ برای بسته بندی قیر چه کاربردی دارد؟
قیر در کیسه های بزرگ مقاوم به حرارت برای حمل مقادیر متوسط بسته بندی می شود.
بشکه‌های فلزی برای بسته بندی قیر چه مزیتی دارند؟
بشکه های فلزی برای حمل مقادیر کمتر قیر و ذخیره‌سازی طولانی مدت استفاده می شوند.